Czasy

Czas przeszły dokonany

Perfekt

Najcześciej wykorzystywany z czasów przeszłych, który przede wszystkich używamy w dialogach, rozmowach i korespondencji, szczególnie w formie ustnej. Stosuje się go również w prasie i książkach, ale w tym przypadku bardzo często korzysta się z czasu przeszłego Präteritum.

Przykładowe zdania w czasie Perfekt

  • Tłumaczenie
  • W sobotę zrobiłem u siebie imprezę.
  • Tłumaczenie
  • Otrzymaliśmy Pana/Pani E-Mail.
  • Tłumaczenie
  • Wczoraj pojechałem do Berlina.
  • Tłumaczenie
  • Trzech ludzi zginęło w wypadku we wschodnich Niemczech.
  • Tłumaczenie
  • Policja znalazła mordercę.

Budowa zdania w czasie przeszłym Perfekt

Subjekt + haben/sein + Partizip II

Podmiot (Subjekt) to wykonawca czynności, czasownik posiłkowy haben/sein (w odpowiedniej osobie), Partizip II (dla czasowników regularnych: ge- + temat czasownika + -t, dla czasowników nieregularnych formy Partizip II trzeba się nauczyć i zapamiętać). Z kolei dla czasowników rozdzielnie złożonych przedrostek ge- wstawiamy za przedrostkiem czasownika rozdzielnie złożonego np. ein|kaufen 👉 eingekauft (robić zakupy).

  • Tłumaczenie
  • Zrobiliśmy duże postępy.
  • Wyjaśnienie
  • wir + machen 👉 wir + haben + ge- + mach + -t 👉 wir haben gemacht
  • Tłumaczenie
  • Ona pojechała (lub udała się) do Chin służbowo.
  • Wyjaśnienie
  • sie + reisen 👉 sie + sein + ge- + reis + -t 👉 sie ist gereist
Person haben + machen (Partizip II) sein + reisen (Partizip II)
ich habe gemacht bin gereist
du hast gemacht bist gereist
er/sie/es hat gemacht ist gereist
wir haben gemacht sind gereist
ihr habt gemacht seid gereist
sie/Sie haben gemacht sind gereist

Zastosowania czasu Perfekt

Czasowniki, które wykorzystują haben jako czasownik posiłkowy
Czasowniki przechodnie (czyli te, które mają stronę czynną i stronę bierną), które występują z dopełnieniem w bierniku (Akkusativobjekt)
  • Tłumaczenie
  • On sprzątnął swój pokój.
  • Wyjaśnienie
  • das Zimmer 👉 Akkusativobjekt; Passiv: Sein Zimmer ist [von ihm] geputzt worden. (strona bierna: Jego pokój został [przez niego] sprzątnięty.)
  • Tłumaczenie
  • Wprowadziłem rower do piwnicy.
  • Wyjaśnienie
  • das Fahrrad 👉 Akkusativobjekt; Passiv: Das Fahrad ist [von mir] in den Keller gestellt worden. (strona bierna: Rower został [przeze mnie] wprowadzony do piwnicy.)
Czasowniki nieprzechodnie (czyli te, które nie mają strony biernej), w których nie występuje zmiana stanu lub miejsca/położenia
  • Tłumaczenie
  • Ona zaczęła.
  • Wyjaśnienie
  • Brak strony biernej.
  • Tłumaczenie
  • Spaliśmy.
  • Wyjaśnienie
  • Brak strony biernej.
Czasowniki bezosobowe

Tyczy się to w szczególności wszystkich czasowników określających opady atmosferyczne.

  • Tłumaczenie
  • Padało.
  • Tłumaczenie
  • Zabrakło/Brakowało leków.
Czasowniki zwrotne i wzajemne
  • Tłumaczenie
  • Zgubiłem się.
  • Tłumaczenie
  • Kochaliśmy się.
Czasowniki modalne
  • Tłumaczenie
  • powinienem był / chciałem / nie wolno mi było / musiałem / mogłem / lubiłem
Inne czasowniki

Inne czasowniki, które mogą nie wpadać w żadną z powyższych kategorii (Większość czasowników w języku niemieckim wykorzystuje haben jako czasownik posiłkowy).

  • Tłumaczenie
  • Pomogłem (mojej) Mamie
  • Wyjaśnienie
  • meiner Mutter 👉 Dativobjekt
Czasowniki, które wykorzystują sein jako czasownik posiłkowy
Czasowniki nieprzechodnie (czyli te, które nie mają strony biernej), w których występuje zmiana miejsca/położenia
  • Tłumaczenie
  • Pociąg już odjechał.
  • Tłumaczenie
  • Przebiegliśmy dzisiaj przez las.
Czasowniki nieprzechodnie, w których występuje zmiana stanu
  • Tłumaczenie
  • On zachorował.
  • Tłumaczenie
  • Oni zasneli.
  • Tłumaczenie
  • Jezioro zamarzło.
Czasowniki bleiben, sein, werden
  • Tłumaczenie
  • Ona została wczoraj w domu.
  • Tłumaczenie
  • To był dobry wybór.
  • Tłumaczenie
  • Zostałem dzisiaj ojcem.
Niektóre czasowniki pochodne od czasowników wykorzystujących sein

Wiele czasowników nieprzechodnich, w których nie występuje ani zmiana miejsca/położenia, ani zmiana stanu, ale wywodzą się one od czasowników, które wykorzystują sein jako czasownik posiłkowy

  • Tłumaczenie
  • On podjął ryzyko.
  • Wyjaśnienie
  • Czasownik ein|gehen (podejmować/pójść na coś) nie wyraża ani zmiany stanu, ani zmiany położenia, ale wywodzi się od czasownika gehen, który wykorzystuje sein jako czasownik posiłkowy.
  • Tłumaczenie
  • Wyszedłem z założenia, że firma rozwiąże wkrótce ten problem.
  • Wyjaśnienie
  • Czasownik davon aus|gehen [.., dass] (wychodzić z założenia [.., że]) nie wyraża ani zmiany położenia, ani zmiany stanu, ale wywodzi się od czasownika gehen, który wykorzystuje sein jako czasownik posiłkowy.

Wyjątki

  • Tłumaczenie
  • Młoda kobieta popełniła samobójstwo.

Wyjątki i przypadki specjalne

Czasowniki stehen, sitzen i liegen

Powyżej wymienione czasowniki generalnie korzystają z czasownika posiłkowego haben, ale w następujących regionach: południowe Niemcy (DE Süd), Austria (AT) i Szwajcaria (CH) stostuje się sein.

  • Tłumaczenie
  • Siedziałem na fotelu.
  • Tłumaczenie
  • On leżał na łóżku.
  • Tłumaczenie
  • Krzesło stało na podłodze.
Czasownik tanzen

Czasownik tanzen wykorzystuje haben jako czasownik posiłkowy chyba, że pozostała część zdania wskazuje na zmianę miejsca/położenia.

  • Tłumaczenie
  • Tańczyłem Breakdance.
  • Wyjaśnienie
  • Tańczenie jest tutaj wyrażone raczej jako zajęcie/hobby, a nie jako czynność ze zmianą miejsca/położenia.
  • Tłumaczenie
  • Tańczyliśmy do późna w nocy.
  • Wyjaśnienie
  • Tańczenie jest tutaj wyrażone jako czynność bez zmiany miejsca/położenia.
  • Tłumaczenie
  • On tańczył ze swoją partnerką po sali / przez salę.
  • Wyjaśnienie
  • Tańczenie jest tutaj wyrażone czynność ze zmianą miejsca/położenia, np. z jednego końca sali na drugi.
Czasowniki klettern, schwimmen, tauchen, joggen

Powyżej wymienione czasowniki muszą występować z sein, jeśli reszta zdania wskazuje na zmianę miejsca/położenia. W przeciwnym wypadku można też zastosować haben.

  • Tłumaczenie
  • On wspiął się na szczyt. 👉 On wspinał się trzy godziny.
  • Wyjaśnienie
  • W pierwszym zdaniu występuje zmiana położenia (na szczyt góry), więc musi zostać zastosowane sein. W drugim zdaniu można z kolei zastosować haben.
  • Tłumaczenie
  • Przepłynąłem przez całe jezioro. 👉 Pływałem dwie godziny.
  • Wyjaśnienie
  • W pierwszym zdaniu występuje zmiana położenia (przez jezioro), więc musi zostać zastosowane sein. W drugim zdaniu można z kolei zastosować haben.
  • Tłumaczenie
  • Ona biegła / biegała wzdłuż ulicy. 👉 Ona chętnie biegała.
  • Wyjaśnienie
  • W pierwszym zdaniu występuje zmiana położenia (wzdłuż ulicy), więc musi zostać zastosowane sein. W drugim zdaniu można z kolei zastosować haben.
  • Tłumaczenie
  • Zanurkowaliśmy na dno. 👉 Często/Dużo nurkowaliśmy na urlopie.
  • Wyjaśnienie
  • W pierwszym zdaniu występuje zmiana położenia (na dno), więc musi zostać zastosowane sein. W drugim zdaniu można z kolei zastosować haben.
Czasowniki zakończone na -iren nie otrzymują przedrostka ge-
  • Tłumaczenie
  • Firma obniżyła cenę produktu.
  • Tłumaczenie
  • Oni nie szanowali swoich klientów.
Czasowniki nierozdzielnie złożone nie otrzymują przedrostka ge-
  • Tłumaczenie
  • Źle cię zrozumiałem.
  • Wyjaśnienie
  • Przedrostek miss- jest w tym przypadku nierozdzielny.
  • Tłumaczenie
  • On objął swoją mamę.
  • Wyjaśnienie
  • Przedrostek um- jest w tym przypadku nierozdzielny.
  • Tłumaczenie
  • Podpisałem umowę.
  • Wyjaśnienie
  • Przedrostek unter- jest w tym przypadku nierozdzielny.
Czasowniki rozdzielnie złożone

W przypadku czasowników rozdzielnie złożonych przedrostek ge- wstawiamy między przedrostek czasownika, a czasownik np. ein|kaufen (robić zakupy) 👉 ein + ge + kauf + t 👉 eingekauft

  • Tłumaczenie
  • Zaprosiłem dużo osób na imprezę.
  • Wyjaśnienie
  • ein|laden - zapraszać; czasownik nieregularny, rozdzielnie złożony