Imiesłowy czasownika
Partizip I und Partizip II
W języku niemieckim występują dwa imiesłowy: Partizip I (imiesłów czasu teraźniejszego) oraz Partizip II (imiesłów czasu przeszłego).
Partizip I zmienia czasownik w przymiotnik, który opisuje coś co się dzieje teraz np. śpiące dziecko (schlafendes Kind). Możliwe jest też, że Partizip I zmienia czasownik w rzeczownik np. studieren 👉 der Studierende (studiujący; osoba studiująca płci męskiej).
Partizip II z kolei zazwyczaj opisuje dokonaną czynność (czasy Perfekt i Plusquamperfekt), coś co będzie dokonane w przyszłości (czas Futur II) oraz w zdaniach ze stroną bierną (Passiv). W zdaniach ze stroną bierną Partizip II może również opisywać teraźniejszość.
Budowa i zastosowania
Partizip I
Budowa Partizip I
Infinitiv + -d
Partizip I budujemy poprzez dodanie do bezokolicznika (Infinitiv) końcówki -d.
Ein weinendes Kind sitzt auf der Straße.
- Tłumaczenie
- Płaczące dziecko siedzi na ulicy.
- Wyjaśnienie
- Czasownik: weinen (płakać) + końcówka -d 👉 weinend + -es końcówka ze względu na rodzaj, przypadek i liczbę (das Kind; Nominativ, Singular).
Eine Deutsch sprechende Person.
- Tłumaczenie
- Osoba mówiąca po niemiecku.
- Wyjaśnienie
- Czasownik: sprechen (mówić) + końcówka -d 👉 sprechend + -e końcówka ze względu na rodzaj, przypadek i liczbę (die Person; Nominativ, Singular).
Zastosowania Partizip I
Partizip I może być wykorzystane w roli przymiotnika opisującego rzeczownik, w roli rzeczownika oraz jako przysłówek opisujący czasownik.
W roli przymiotnika opisującego rzeczownik
Ein auf der linken Spur fahrendes Auto.
- Tłumaczenie
- Samochód jadący na lewym pasie.
W roli rzeczownika
Die Studierenden bewerben sich heutzutage früh um den ersten Job.
- Tłumaczenie
- Studiujący aplikują w dzisiejszych czasach wcześnie o pierwszą pracę.
W roli przysłówka opisującego czasownik
Der Hund spielt liegend mit dem Spielzeug.
- Tłumaczenie
- Pies leżąc bawi się zabawką.
Partizip II
Budowa Partizip II
ge- + Verbstamm + -t
Partizip II dla czasowników regularnych budujemy poprzez dodanie do tematu czasownika przedrostka ge- i końcówki -t. Czasowniki mocne zachowują zazwyczaj końcówkę -en. Dla czasowników nieregularnych forma Partizip II jest po prostu niestandardowa i trzeba ją zapamiętać.
machen 👉 gemacht
- Wyjaśnienie
- Czasownik: machen (robić), przedrostek ge- + temat czasownika: mach + końcówka -t 👉 gemacht
kochen 👉 gekocht
- Wyjaśnienie
- Czasownik: kochen (gotować), przedrostek ge- + temat czasownika: koch + końcówka -t 👉 gekocht
operieren 👉 operiert
- Wyjaśnienie
- Czasowniki, których temat zakończony jest na -iren nie otrzymują przedrostka ge- (
geoperiert). Czasownik operieren (operować), temat czasownika: operier + końcówka -t 👉 operiert
arbeiten 👉 gearbeitet
- Wyjaśnienie
- Czasowniki, których temat zakończony jest na -t lub -d otrzymują końcówkę -et. Czasownik arbeiten (pracować), przedrostek ge- + temat czasownika: arbeit + końcówka -et 👉 gearbeitet
enden 👉 geendet
- Wyjaśnienie
- Czasowniki, których temat zakończony jest na -t lub -d otrzymują końcówkę -et. Czasownik enden (kończyć [się]), przedrostek ge- + temat czasownika: end + końcówka -et 👉 geendet
beeindrucken 👉 beeindruckt
- Wyjaśnienie
- Czasowniki nierozdzielnie złożone nie otrzymują przedrostka ge-. Czasownik beeindrucken (zrobić wrażanie [na kimś]), temat czasownika: beeindruck + końcówka -t 👉 beeindruckt
aus|reichen 👉 ausgereicht
- Wyjaśnienie
- W przypadku czasowników rozdzielnie złożonych przedrostek ge- wstawiamy pomiędzy przedrostkiem czasownika i czasownikiem. Czasownik aus|reichen (wystarczać), przedrostek czasownika aus- + przedrostek ge- + temat czasownika: reich + końcówka -t 👉 ausgereicht
schlafen 👉 geschlafen
- Wyjaśnienie
- Czasownik mocny: schlafen (spać), przedrostek ge- + temat czasownika: schlaf + końcówka -en 👉 geschlafen
Zastosowania Partizip II
Partizip II wykorzystujemy do tworzenia zdań w czasach Perfekt, Plusquamperfekt oraz Futur II. Poza tym może on występować w roli przysłówka, rzeczownika oraz w zdaniach ze stroną bierną.
W zdaniach w czasie przeszłym Perfekt
Ich habe Deutsch in der Schule gelernt.
- Tłumaczenie
- Nauczyłem się (języka) niemieckiego w szkole.
W zdaniu w czasie zaprzeszłym Plusquamerfekt
Ich hatte bei dieser Firma 5 Jahre lang gearbeitet, bevor ich zum Leiter befördert wurde.
- Tłumaczenie
- Pracowałem w tej firmie (przez) 5 lat zanim zostałem awansowany na kierownika.
W zdaniu w czasie przyszłym dokonanym Futur II
Bis wir zum Bahnhof kommen, wird der Zug schon abgefahren sein.
- Tłumaczenie
- Zanim dojedziemy/dojdziemy do dworca to pociąg już odjedzie.
W roli przymiotnika
Der frisch gebackte Kuchen riecht gut.
- Tłumaczenie
- (To) Świeżo upieczone ciasto dobrze pachnie.
- Wyjaśnienie
- Do czasownika w formie Partizip II dodajemy odpowiednią końcówkę (tak jak do przymiotnika)
W roli przysłówka
Er arbeitet gestresst vor dem Quartalsende.
- Tłumaczenie
- On pracuje zestresowany przed końcem kwartału.
W zdaniu ze stroną bierną
Deine Bestellung wird bearbeitet.
- Tłumaczenie
- Twoje zamówienie jest przetwarzane.