Przysłówki
Adverbien
Przysłówek to część mowy, która najczęściej opisuje czasownik np. szybko biegnie, chętnie pomaga, często podróżuje. Czasami może również opisywać przymiotnik lub inny przysłówek.
Odpowiada przede wszystkim na pytanie wie? (jak?), ale poza tym między innymi na pytania: wann? (kiedy?), wo? (gdzie?) i warum? (dlaczego?). Przysłówki nie odmieniają się. Jedyna możliwa zmiana przysłówka to jego stopniowanie np. schnell (szybko) - schneller (szybciej) - am schnellsten (najszybciej).
Przykłady
Przysłówek opisujący czasownik
Er lernt schnell.
- Tłumaczenie
- On szybko się uczy.
- Wyjaśnienie
- Jak się uczy? 👉 szybko
Przysłówek opisujący przymiotnik
Ich bin fast gesund.
- Tłumaczenie
- Jestem prawie zdrowy.
- Wyjaśnienie
- W jakim stopniu jestem zdrowy? 👉 prawie
Sie ist immer freundlich.
- Tłumaczenie
- Ona jest zawsze miła/przyjacielska.
- Wyjaśnienie
- Kiedy ona jest miła? 👉 zawsze
Przysłówek opisujący inny przysłówek
Er spielt sehr gut Fußball.
- Tłumaczenie
- On bardzo dobrze gra w piłkę nożną.
- Wyjaśnienie
- Jak dobrze on gra w piłkę nożna? 👉 bardzo dobrze
Er fährt wirklich schnell mit dem Auto.
- Tłumaczenie
- On naprawdę szybko jeździ samochodem.
- Wyjaśnienie
- Jak szybko on jeździ samochodem? 👉 naprawdę szybko
Budowa
Umiejscowienie przysłówka w zdaniu
Przysłówek na początku zdania
Jeśli przysłówek występuje na początku zdania to zdanie ma następujący szyk: Przysłówek + Orzeczenie + Podmiot + ...
Bald müssen wir zum Flughafen fahren.
- Tłumaczenie
- Niedługo musimy jechać na lotnisko.
Zdanie bez dopełnienia
Jeśli w zdaniu nie ma dopełnienia to przysłówek stoi za czasownikiem, a jeśli czasownik jest zwrotny to przysłówek stoi za zaimkiem zwrotnym.
Es regnet oft im Herbst.
- Tłumaczenie
- Jesienią często pada.
Sie treffen sich meistens in einem Restaurant.
- Tłumaczenie
- Oni najczęściej spotykają się w restauracji.
Przysłówek odnoszący się do przymiotnika
Jeśli przysłówek odnosi się do przymiotnika wówczas stawiamy go bezpośrednio przed przymiotnikiem.
Die Musik ist sehr laut.
- Tłumaczenie
- Muzyka jest bardzo głośna.
Zdanie z dopełnieniem w bierniku (Akkusativobjekt)
Jeśli w zdaniu występuje dopełnienie w bierniku (Akkusativobjekt) to przysłówek stoi przed dopełnieniem.
Er braucht dringend ärztliche Hilfe.
- Tłumaczenie
- On pilnie potrzebuje pomocy lekarskiej.
- Wyjaśnienie
- ärztliche Hilfe (pomoc lekarska) - dopełnienie w bierniku (Akkusativobjekt)
Zdanie z dopełnieniem w celowniku (Dativobjekt)
Jeśli w zdaniu występuje dopełnienie w celowniku (Dativobjekt) to przysłówek stoi przed dopełnieniem.
Er hilft oft seiner Mutter.
- Tłumaczenie
- On często pomaga swojej mamie.
- Wyjaśnienie
- seiner Mutter (swojej matce) - dopełnienie w celowniku (Dativobjekt)
Zdanie z zaimkiem osobowy
Jeśli w zdaniu występuje zaimek osobowy (np. on, jej) to przysłówek stoi za zaimkiem osobowym.
Thomas hilft gern seinem Bruder. 👉 Thomas hilft ihm gern.
- Tłumaczenie
- Thomas chętnie pomaga swojemu bratu. 👉 Thomas chętnie mu pomaga.
Stopniowanie przysłówków
Następujące reguły opisują w jaki sposób stopniujemy różne rodzaje przysłówków.
- Przysłówki regularne stopniuje się poprzez dodanie końcówki -er w stopniu wyższym, a w stopniu najwyższym przez dodanie słówka am przed przysłówkiem i końcówki -(e)sten
- Przysłówki nieregularne nie stopniują się według określonych reguł, więc trzeba się ich po prostu nauczyć na pamięć.
- Przysłówki jednosylabowe w których występuje samogłoska a, u, o w stopniu wyższym i najwyższym otrzymują przegłos (Umlaut): a 👉 ä, o 👉 ö, u 👉 ü np. warm - wärmer - am wärmsten
- Przysłówki zakończone na -t np. kalt, schlecht otrzymują w stopniu najwyższym końcówkę -esten zamiast -sten (w przeciwnym razie byłoby je trudno wymówić) np. kalt - am kältesten (
am kältsten), schlecht - am schlechesten (am schlechtsten).
Przykłady stopniowania przysłówków regularnych
| stopień równy |
stopień wyższy |
stopień najwyższy |
tłumaczenie |
| schnell |
schneller |
am schnellsten |
szybko 👉 szybciej 👉 najszybciej |
| kalt |
kälter |
am kältesten |
zimno 👉 zimniej 👉 najzimniej |
| schön |
schöner |
am schnönsten |
ładnie 👉 ładniej 👉 najładniej |
| langsam |
langsamer |
am langsamsten |
wolno 👉 wolniej 👉 najwolniej |
| billing |
billinger |
am billigsten |
tanio 👉 taniej 👉 najtaniej |
Przykłady stopniowania przysłówków nieregularnych
| stopień równy |
stopień wyższy |
stopień najwyższy |
tłumaczenie |
| gut |
besser |
am besten |
dobrze 👉 lepiej 👉 najlepiej |
| gern |
lieber |
am liebsten |
chętnie 👉 chętniej 👉 najchętniej |
| sehr/viel |
mehr |
am meisten |
bardzo/dużo 👉 bardziej/więcej 👉 najbardziej/najwięcej |
| bald |
eher |
am ehesten |
wkrótce 👉 prędzej 👉 najprędzej |
| oft |
öfter/häufiger |
am häufigsten |
często 👉 częściej 👉 najczęściej |
Tworzenie przysłówków
Przysłówki najczęściej tworzy się na podstawie rzeczowników i przymiotników, ale możliwe jest też tworzenie przysłówków na podstawie czasowników. Wówczas wykorzystuje się formę Partizip I.
Poprzez dodanie końcówki -weise do rzeczownika
Ich bin mit dir zum Teil einverstanden. 👉 Ich bin mit dir teilweise einverstanden.
- Tłumaczenie
- Częściowo się z Tobą zgadzam.
- Wyjaśnienie
- Czasami zamiast -weise dodajmy -sweise np. Zum Beispiel (na przykład) - beispielsweise (przykładowo).
Poprzez dodanie końcówki -erweise do przymiotnika
Es ist möglich, dass er ein Polizist ist. 👉 Er ist möglicherweise ein Polizist.
- Tłumaczenie
- Prawdopodobnie (lub być może) on jest policjantem.
Poprzez dodanie końcówki -s do rzeczownika
Am Morgen putze ich mir die Zähne. 👉 Morgens putze ich mir die Zähne.
- Tłumaczenie
- Rano myję zęby.
Poprzez dodanie końcówki -d (Partizip I) do czasownika
Er steht und isst ein Sandwich. 👉 Er isst stehend ein Sandwich.
- Tłumaczenie
- On stoi i je kanapkę. 👉 On je kanapkę stojąc.
Rodzaje i zastosowania przysłówków
Przysłówki miejsca
Odpowiadają one na pytania: gdzie / skąd / dokąd?
Wo? (gdzie?)
außen
- Tłumaczenie
- zewnątrz/po zewnętrznej stronie
Woher? (skąd?)
von links
- Tłumaczenie
- z lewej (strony)
von hinten
- Tłumaczenie
- z tyłu (lub od tyłu)
von oben
- Tłumaczenie
- z góry (lub od góry)
Wohin? (dokąd?)
dorthin
- Wyjaśnienie
- W sensie "do tam" jako odpowiedź na pytanie Wohin? (dokąd?) np. Dorthin müssen wir gehen! (Tam musimy iść!), ale nie np. Tam stoi samochód. (Da steht ein Auto.). W tym sensie "tam" odpowiada na pytanie wo? (gdzie?)
Przysłówki czasu
Odpowiadają one na pytania: kiedy /jak często / jak długo / od kiedy / do kiedy?
Wann? (kiedy?)
montags
- Tłumaczenie
- w poniedziałki
Wie oft/Wie lange? (jak często/jak długo?)
Ab wann/Bis wann? (Od kiedy?/Do kiedy?)
ab 8 Uhr
- Tłumaczenie
- od godziny ósmej
ab dem neuen Jahr
- Tłumaczenie
- od nowego roku
ab tylko w odniesieniu do punktu w przyszłości np. ab nächster Woche (od następnego tygodnia)
Seit wann/Wie lange? (Od kiedy?/Do kiedy?)
zwei Wochen lang
- Tłumaczenie
- przez dwa tygodnie
seit Januar 2016
- Tłumaczenie
- od stycznia 2016
noch nie
- Tłumaczenie
- jeszcze nigdy
seit tylko w odniesieniu do punktu w przeszłości np. seit zwei Jahren (od dwóch lat)
Przysłówki powodu
Odpowiadają one na pytania: dlaczego / pod jakim warunkiem?
Warum/Weshalb? (Dlaczego?), Wieso? (Dlaczego/Jak to?), Unter welcher Bedingung? (Pod jakim warunkiem?)
deswegen
- Tłumaczenie
- z tego powodu
folglich
- Tłumaczenie
- zatem / wobec tego
Przysłówki sposobu, liczebności i częstotliwości
Odpowiadają na pytania: jak / jak bardzo / jak dużo?
Wie? (jak?)
Wie sehr? (jak bardzo?)
kaum
- Tłumaczenie
- ledwo / ledwie / z trudem
maßvoll
- Tłumaczenie
- z umiarem / umiarkowanie
genauso gut/schlecht
- Tłumaczenie
- tak samo dobrze/źle
Wie viel? (Jak dużo?)
genauso viel/wenig
- Tłumaczenie
- tak samo dużo/mało
Przysłówki względne
Odnoszą się do czegoś wspomnianego w poprzednim zdaniu. Tworzymy je poprzez połączenie przedrostka wo- i przyimka np. für 👉 wofür.
Jeśli przyimek zaczyna się na a, o, u, ü to do przedrostka wo- dodajemy -r np. wo + -r + an 👉 woran lub wo + -r + über 👉 worüber. Znaczenie przysłówka względnego zależy od tego z jakim przyimkiem się łączy (np. an, mit, für, über) i do jakiego czasownika się odnosi.
..., wo
Das ist der Ort, wo er parkt.
- Tłumaczenie
- To jest miejsce gdzie on parkuje
..., woran
Jetzt weiß ich, woran du gestern gearbeitet hast.
- Tłumaczenie
- Teraz wiem nad czym wczoraj pracowałeś.
- Wyjaśnienie
- woran w tym zdaniu znaczy "nad czym", ponieważ czasownik arbeiten łączy się z przyimkiem an (pracować nad). W przypadku na przykład czasownika sich gewöhnen an, czyli "przyzwyczajać się do" wyrażenie ..., woran ich mich gewöhnt habe. znaczyłoby "..., do czego się przyzwyczaiłem."
..., wofür
Er hilft mir immer, wofür ich dankbar bin.
- Tłumaczenie
- On zawsze mi pomaga, za co jestem wdzięczny.
Wyjątki i przypadki specjalne
Niektóre przysłówki mają dodatkową formę w stopniu najwyższym, którą tworzymy poprzez dodanie końcówki -stens.
bestens (= am besten), höchstens (= am höchsten), wärmstens (= am wärmsten)
- Tłumaczenie
- najlepiej, najwyżej, najgoręcej