Yan cümleler
Nebensätze
Yan cümle, önceki cümleye bağlı olan ve onsuz anlamını yitiren bir cümledir. Bu tür cümleler arasına virgül konulur. Üstelik, yan cümledeki cümle düzeni genellikle değişir.
Yan cümle türleri
Tümleç yan cümlesi
Tümleç yan cümlesi, alt bölümün nesneyi tanımladığı bir cümledir. Bu durumda cümlenin tüm alt kısmı bir nesnedir. Şu soruları yanıtlıyor: was / wen / wem / wessen? (ne / kimi / kime / kimin?)
Ich will, dass wir endlich unsere eigene Wohnung haben.
- Tercüme
- Nihayet kendi dairemize sahip olmamızı istiyorum.
- Açıklama
- Was will ich? (Ne istiyorum?) 👉 eine eigene Wohnung (kendi dairem); Akkusativ
Ich habe gesehen, wer die Scheibe eingeschlagen hat.
- Tercüme
- Camı kimin kırdığını gördüm.
- Açıklama
- Wen/Was habe ich gesehen? (Kimi / neyi gördüm?) 👉 den Täter (fail); Akkusativ
Wir gratulieren allen, die heute ihr Studium abgeschlossen haben.
- Tercüme
- Bugün mezun olan herkesi tebrik ediyoruz.
- Açıklama
- Wem gratulieren wir? (Kimi tebrik ediyoruz?) 👉 allen Absolventen (tüm mezunları); Dativ
Der Schüler schämt sich, dass er so ein schlechtes Ergebnis erreicht hat.
- Tercüme
- Öğrenci, elde ettiği düşük puandan utanıyor.
- Açıklama
- Wessen schämt sich der Schüler? (Öğrenci neyden utanıyor?) 👉 des schlechten Ergebnisses (kötü sonuçtan); Genitiv
Özne yan cümlesi
Özne yan cümlesi, alt bölümün özneyi tanımladığı bir cümledir. Wer/Was? (Kim? ne?) sorularını yanıtlıyor.
Es freut mich, dass du zu meiner Geburtstagparty kommst.
- Tercüme
- Doğum günüme geldiğin için mutluyum.
- Açıklama
- Was freut mich? (Beni ne mutlu eder?) 👉 Deine Anwesenheit bei meiner Geburtstagsparty (Doğum günümdeki varlığın); Nominativ
Wer meinen Geldbeutel findet, bekommt eine Belohnung von 500€.
- Tercüme
- Cüzdanımı bulan kişi 500 € ödül alacak.
- Açıklama
- Wer bekommt eine Belohnung? (Kim ödül alacak?) 👉 der Finder Geldbeutels (cüzdanımın bulucusu); Nominativ
İlgi yan cümlesi
İlgi yan cümlesi, cümlenin diğer parçaların atıfta bulunduğu bir şey hakkında ek bilgi sağlar. İlgi yan cümlesi, cümlenin diğer parçalarından her zaman virgülle ayrılır.
İlgi zarfları kullanan ilgi yan cümlesi
Cümlenin alt kısmı çoğunlukla bir zamirle başlar, örn. (der Mann, der ...) veya edat ve zamir ile, ör. (der Mann, mit dem ...). Genellikle der / die / das / die zamirleri kullanılır, ancak bazen welch- ilgi zamiri de kullanılır.
Der rote Wagen, welcher auf unserer Straße steht, gehört zum Herrn Müller.
- Tercüme
- Sokağımıza park etmiş olan kırmızı araba Müller Beye ait.
Der Ulrich, der mit mir studiert hat, arbeitet jetzt als ein Augenarzt.
- Tercüme
- Benimle aynı okula giden Ulrich göz doktoru olarak çalışıyor.
Herr Müller, dessen Frau du schon kennst, kommt heute auch zu meiner Geburtstagsparty.
- Tercüme
- Karısını tanıdığınız Müller Bey de bugün doğum günü partime geliyor.
Der Student, dem die Lehrerin hilft, hat Schwierigkeiten mit dem Lesen und Textverständnis.
- Tercüme
- Öğretmenin yardım ettiği öğrenci, metni okumakta ve anlamakta sorunlar yaşıyor.
Das Bild, das du gerade siehst, habe ich in Japan gemacht.
- Tercüme
- Şu anda gördüğünüz resmi Japonya'da çektim.
Der Augentarzt, mit dem ich studiert habe, heißt Ulrich.
- Tercüme
- Birlikte aynı okula gittiğim göz doktoru Ulrich.
Das Thema, über das wir gestern gesprochen haben, hat mein Interesse geweckt.
- Tercüme
- Dün tartıştığımız konu ilgimi çekti.
İlgi zamirin çekilmesi
|
Maskulinum |
Femininum |
Neutrum |
Plural |
| Nominativ |
der/welcher |
die/welche |
das/welches |
die/welche |
| Genitiv |
dessen |
deren |
dessen |
dessen |
| Dativ |
dem/welchem |
der/welcher |
dem/welchem |
den/welchen |
| Akkusativ |
den/welchen |
die/welche |
das/welches |
die/welche |
was (ne) işaret zamiri kullanan ilgi yan cümleler
was ilgi zamiri üç durumda kullanılabilir
- belirsizlik zamirine ilişkin olarak
- bir isme ilişkin olarak
- das, was ... yapısında
was belirsizlik zamirine atıfta bulunuyor
was ilgi zamirinin atıfta bulunduğu belirsizlik zamirleri şunları içerir: alles (her şey), nichts (hiçbir şey), etwas (bir şey), vieles (çok), weniges (az)
Alles, was ich dir jetzt sagen werde, muss zwischen uns bleiben.
- Tercüme
- Şimdi sana söyleyeceğim her şey aramızda kalmalı.
Vieles, was ich an der Uni gelernt habe, kann ich jetzt in meinem Job verwenden.
- Tercüme
- Üniversitede öğrendiğim birçok şeyi artık işyerinde uygulayabiliyorum.
Nichts, was hier gesagt wird, darf zu Presse durchsickern.
- Tercüme
- Burada söylenen hiçbir şey basına sızamaz.
Ich will etwas essen, was meinem Magen nicht schadet.
- Tercüme
- Midemi rahatsız etmeyecek bir şeyler yemek istiyorum.
was isme atıfta bulunuyor
was ilgi zamiri, üstün bir sıfattan türetilen bir isme atıfta bulunabilir; wichtig (önemli) 👉 das Wichtigste (en önemli şey).
Das Wichtigste, was ich euch heute sagen möchte, ist die Strategie der Firma für das Jahr 2021.
- Tercüme
- Bugün size söylemek istediğim en önemli şey şirketin 2021 stratejisidir.
das, was ... yapısında was
was ilgi zamiri das, was ... yapısıyla kullanılabilir, ör. (das, was wichtig ist, ... 👉 was wichtig ist, ...)
Das, was er gemacht hat, ist nicht zu fassen! 👉 Was er gemacht hat, ist nicht zu fassen!
- Tercüme
- Yaptığı şey kavranmanın ötesinde!
wer (kim) işaret zamiri kullanan ilgi yan cümlesi
Wer, Der/Derjenige/Jener, der ... yapısının yerini alan bir işaret zamiri olarak kullanılabilir. Yalnızca kişilere atıfta bulunabilir ve hallere göre çekilir: Nominativ: wer (kim), Genitiv: wessen (kimin), Dativ: wem (kime), Akkusativ: wen (kimi).
Derjenige işaret zamiri ayrıca dişil veya nötr cinsiyete sahip kişilere (Diejenige, die ...) veya çoğul şahıslara (Diejenigen, die ...) atıfta bulunabilir.
Derjenige, der mein Fahrrad geklaut hat, wird dafür bezahlen! 👉 Wer mein Fahrrad geklaut hat, wird dafür bezahlen!
- Tercüme
- Bisikletimi çalan parasını ödeyecek!
- Açıklama
- Bunu kim ödeyecek? (Wer wird dafür bezahlen?); Nominativ
Wer sich gesund ernährt, der ist seltener krank.
- Tercüme
- Sağlıklı beslenen kişi daha az hasta olur.
- Açıklama
- Kim daha az hasta? (Wer ist seltener krank?); Nominativ
Zarfları kullanan ilgi yan cümleler
İlgi yan cümleler yalnızca bir zamirle (Der Mann, der ...) değil, aynı zamanda göreli bir zarfla da başlayabilir, örneğin wo, worüber, wofür, womit, was, wieso, weshalb. İlgi zarfı genellikle bir zarfa wo öneki eklenerek oluşturulur, örneğin wo + mit 👉 womit.
Zarf sesli harfle başlıyorsa, ör. auf, wo önekine ek bir -r eklenmelidir ör. wo + -r + auf 👉 worauf. İlgi zarfları (genellikle tek bir kişiye / şeye atıfta bulunan göreceli zamirlerin aksine) genellikle bir cümlenin tamamına atıfta bulunur.
Ich habe ein neues Smartphone zum Geburtstag bekommen, worüber ich mich sehr gefreut habe.
- Tercüme
- Doğum günümde yeni bir akıllı telefon aldım; bundan çok mutlu oldum.
- Açıklama
- Neden mutlu oldum? (Worüber habe ich mich gefreut?); Akkusativ
Ich möchte dort wohnen, wo es keine Touristen gibt.
- Tercüme
- Turist olmayan bir yerde yaşamak isterim.
- Açıklama
- Nerede yaşamak isterim (Wo möchte ich wohnen?); Nominativ
Der Chirurg hat den Patienten erfolgreich operiert, wofür er dankbar ist.
- Tercüme
- Cerrah, hastaya ameliyatı başarıyla gerçekleştirdi; bundan hasta çok minettar.
- Açıklama
- Hasta ne için minettar? (Wofür ist der Patient dankbar?); Akkusativ
Es gibt keinen Grund, weshalb ich diesen Job kündigen sollte.
- Tercüme
- Bu işi bırakmam için hiçbir sebep yok.
- Açıklama
- Neden bu işi bırakmalıyım? (Warum sollte ich diesen Job kündigen?); Akkusativ
Ich verstehe nicht, wieso er mich zu seiner Geburtstagsparty nicht eingeladen hat.
- Tercüme
- Beni neden doğum günü partisine davet etmediğini anlamıyorum.
- Açıklama
- Neden beni davet etmedi? (Wieso hat er mich nicht eingeladen?); Akkusativ
Dolaylı sorular
Dolaylı sorular, alt kısmın sorunun ne olduğunu söylediği cümlelerdir. Fiil her zaman alt cümlenin sonunda konulur. Cevap evet veya hayır ise, alt cümle ob (eğer) bağlacı ile başlar.
Wer ist das? 👉 Sag mir bitte, wer das ist.
- Tercüme
- Kim o? 👉 Lütfen onun kim olduğunu söyle.
Was lernen wir heute? 👉 Wir möchten wissen, was wir heute lernen.
- Tercüme
- Bugün ne öğreneceğiz? 👉 Bugün ne öğreneceğimizi bilmek istiyoruz.
Musst du schon nach Hause gehen? 👉 Sie fragt, ob ich schon nach Hause gehen muss.
- Tercüme
- Şimdi eve gitmek zorunda mısın? 👉 Eve gitmem gerekip gerekmediğini soruyor.
Wo kann ich das nächste Geldautomat finden? 👉 Können Sie mir bitte sagen, wo ich das nächste Geldautomat finden kann?
- Tercüme
- En yakın bankamatik nerede bulabilirim? 👉 En yakın bankamatiği nerede bulabileceğimi söyler misiniz?
Zarf cümleleri
Almancada birkaç tür zarf cümlesi vardır. Zarf cümlesinin türü, kullanılan bağlaçlara bağlıdır.
Şart cümleleri
Koşullu cümlelerde, alt cümle koşulu belirtiyor. Koşullar karşılanınca da ana cümle doğrudur (ana cümledeki eylem gerçekleşir). Koşul cümlelerinde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
- wenn (eğer)
- falls (eğer / olması durumunda)
- sofern (şartıyla)
Wenn du Deutsch fließend sprechen willst, musst du viel üben.
- Tercüme
- Akıcı bir şekilde Almanca konuşmak istiyorsan, çok pratik yapmalısın.
Wenn du Deutsch fließend sprechen würdest, könntest du dich um diese Stelle bewerben.
- Tercüme
- Eğer akıcı bir şekilde Almanca konuşursan, bu pozisyona başvurabilirsin.
Wenn du bei dem Interview Deutsch fließend gesprochen hättest, hättest du diese Stelle bekommen.
- Tercüme
- Mülakat sırasında akıcı Almanca konuşmuş olsaydın, o işi almış olurdun.
Falls es regnet, nehme ich ein Taxi.
- Tercüme
- Yağmur yağması durumunda taksiye bineceğim.
Sofern wir jetzt keinen Fehler machen, erreichen wir ein sehr gutes Ergebnis.
- Tercüme
- Şu anda hata yapmazsak çok güzel bir sonuç elde edeceğiz.
Modal cümleler
Modal cümleler, alt cümlenin, ana cümledeki eylemin gerçekleştirilme şeklini tanımladığı cümlelerdir. Modal cümlelerinde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
- indem (bir şey yaparak)
- dadurch dass (bir şey yaparak)
- ohne dass / ohne ... zu (bir şey yapmadan)
- als ob (sanki)
- je ..., desto / umso ... (örneğin, ne kadar çok çalışırsınız o kadar iyi olur)
- anstatt dass / anstatt ... zu (... yerine)
Ich bezahle die Miete, indem ich teilzeitig als Kellner arbeite.
- Tercüme
- Kirayı yarı zamanlı garsonluk yaparak ödüyorum.
Ich bin umweltfreundlich dadurch, dass ich den Müll trenne.
- Tercüme
- Çöpü ayırarak çevre dostuyum.
Er hat die Wohnung verlassen, ohne dass er mir etwas gesagt hat.
- Tercüme
- Bana hiçbir şey söylemeden daireyi terk etti.
- Açıklama
- Bu durumda, ana ve alt cümledeki özne aynı olduğunda, ohne ... zu ... yapısını kullanabiliriz, örneğin, Er hat die Wohnung verlassen, ohne mir etwas gesagt zu haben.
Sie hat einen Job als Manager bekommen, ohne dass sie viel Erfahrung hat.
- Tercüme
- Fazla tecrübesi olmayan bir yönetici olarak işe girdi.
- Açıklama
- Bu durumda, ana ve alt cümledeki özne aynı olduğunda, ohne ... zu ... yapısını kullanabiliriz. Örneğin, Sie hat einen Job als Manager bekommen, ohne viel Erfahrung zu haben.
Ich habe es gemacht, ohne dass du es mir erlaubt hast.
- Tercüme
- Bana izin vermemiş olmana rağmen bunu yaptım.
Er ist angezogen, als ob er zu einer Hochzeit gehen würde.
- Tercüme
- Düğüne gidiyormuş gibi giyinmiş.
Je mehr du übst, desto besser du wirst.
- Tercüme
- Ne kadar çok pratik yaparsan o kadar iyi olursun.
- Açıklama
- Alternatif olarak, aynı anlamı ifade etmek için aşağıdaki cümle kullanılabilir: Je mehr du übst, umso besser du wirst.
Er gibt viel Geld aus, anstatt er für eine eigene Wohnung spart.
- Tercüme
- Kendi dairesi için biriktirmek yerine çok para harcıyor.
- Açıklama
- Ana ve alt cümlelerdeki özne aynıysa, aşağıdaki yapıyı kullanabiliriz: anstatt ... zu ... ör., Er gibt viel Geld aus, anstatt für eine eigene Wohnung zu sparen.
Nedensel yan cümleler
Nedensel yan cümleler, cümlenin alt kısmının ana cümlede açıklanan eylem için bir neden sağladığı cümlelerdir. Nedensel yan cümlelerde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
- weil (çünkü) [sonunda bir fiil ile sözdizim]
- da (çünkü) [sonunda bir fiil ile sözdizim]
- denn (çünkü) [basit sözdizim]
Ich kaufe immer online ein, weil es für mich sehr komfortabel ist.
- Tercüme
- Her zaman çevrimiçi alışveriş yapıyorum çünkü benim için çok rahat.
Ich ziehe eine Jacke mit Kapuze an, da es regnet.
- Tercüme
- Yağmur yağıyor diye ceketimi kapüşonlu giyiyorum.
Er will seinen Urlaub am Meer verbringen, denn er liegt gerne in der Sonne.
- Tercüme
- Güneşte yatmayı sevdiği için tatilini deniz kenarında geçirmek istiyor.
Maksat yan cümleler
Maksat yan cümleler, alt cümlenin ana cümlede eylemin amacını tanımladığı cümlelerdir. Maksat yan cümlelerde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
- um ... zu ... (amacıyla)
- damit (amacıyla) [özneler farklı olduğunda]
Die Eltern haben lange Zeit gespart, damit ihr Sohn studieren kann.
- Tercüme
- Ebeveynler, oğullarının okuyabilmesi için uzun zaman boyunca biriktirdi (ya da biriktiriyordu).
Ich fahre in den Supermarkt, um etwas für das Abendessen zu kaufen.
- Tercüme
- Akşam yemeği için bir şeyler almak için süpermarkete (arabayla) gidiyorum.
Ich gehe schon nach Hause, um mich für den morgigen Flug vorzubereiten.
- Tercüme
- Yarınki uçuşa hazırlanmak için şimdi eve gidiyorum.
Ardışık yan cümleler
Ardışık yan cümleler, alt cümlenin ana cümlenin neticelerini tanımladığı cümlelerdir. Ardışık yan cümlelerde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
- dass (ki ...)
- sodass (böylece ...)
Es hat neulich so viel geregnet, dass es in manchen Städten Überschwemmungen gibt.
- Tercüme
- Son zamanlarda o kadar yağmur yağıyor ki bazı şehirlerde sel oluyor.
Bitte sag mir nicht, dass du den Schlüssel verloren hast.
- Tercüme
- Lütfen bana anahtarı kaybettiğini söyleme.
Sie hat sich stark verletzt, sodass sie ins (in + das) Krankenhaus gebracht werden musste.
- Tercüme
- Ağır yaralandı, böylece hastaneye götürülmek zorunda kaldı.
İmtiyaz yan cümleler
İmtiyaz yan cümleler, ana cümlede bir şey olmasına rağmen cümlenin alt kısmının tanımladığı cümlelerdir. Örneğin, izin verilmemesine rağmen / önerilmemesine rağmen / mantıksız olmasına rağmen. İmtiyaz cümlelerinde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
Er hat hier sein Auto geparkt, obwohl man hier nicht parken darf.
- Tercüme
- Buraya park etmesine izin verilmediği halde arabasını buraya park etti.
Ich kann nicht abnehmen, obwohl ich mich gesund ernähre.
- Tercüme
- Sağlıklı beslenmeme rağmen kilo veremiyorum.
Zaman yan cümleleri
Zaman yan cümleleri, alt cümlenin ana cümlenin zaman çerçevesini tanımladığı cümlelerdir, örneğin belirli bir faaliyetin ne zaman / ne zamandan / ne zamana / ne kadar sıklıkla gerçekleştirildiği (veya yapıldığı) belirtir. Zaman yan cümlelerinde en sık kullanılan bağlaçlar şunlardır:
- als (-dığında ...) [yalnızca geçmişte bir kez olmuş olayları tanımlamak için]
- wenn (-dığında / eğer ...) [şimdiki, gelecek veya geçmişte birden fazla olmuş olaylardan bahsederken]
- bevor (- dan önce ...)
- bis (... - a kadar)
- nachdem (- dıktan sonra ...)
- sobald (olur olmaz ...)
- solange (sürece ...)
- sooft (her defasında ...)
- seitdem (-dan beri...)
- während (-ken, ör. bir şey yaparken ...)
Als ich 18 Jahre alt war, habe ich den Führerschein gemacht.
- Tercüme
- 18 yaşımdayken ehliyetimi aldım.
- Açıklama
- Geçmişe atıfta bulunuyoruz: hayatımda yalnızca bir kez, 18 yaşımdayken ehliyetimi aldım, bu nedenle als (
wenn) kullanmalıyız.
(Immer) Wenn ich mit meinen Eltern in den Ferien gewesen bin, musste ich mich um meinen kleinen Bruder kümmern.
- Tercüme
- Ne zaman ailemle tatile çıksam, küçük erkek kardeşime bakmak zorundaydım.
- Açıklama
- Geçmişe atıfta bulunuyoruz: ailemle tatildeydim ve küçük erkek kardeşime bir kereden fazla bakıyordum, bu nedenle wenn (
als) kullanılmalı.
Wenn ich regelmäßig Sport treibe, fühle ich mich entspannt.
- Tercüme
- Düzenli olarak spor yaptığım zaman kendimi rahat hissediyorum.
- Açıklama
- Şimdiki zamana atıfta bulunuyoruz, bu nedenle wenn kullanılmalıdır.
Wenn ich nächsten Monat an einem Sprachkurs teilnehmen werde, werde ich wenig Zeit für meine Freunde haben.
- Tercüme
- Önümüzdeki ay bir dil kursuna gideceğimde, arkadaşlarıma çok az zamanım olacak.
- Açıklama
- Geleceğe atıfta bulunuyoruz, bu nedenle wenn kullanılmalı.
Bevor du das Gerät reinigst, trenne es vom Strom.
- Tercüme
- Cihazı temizlemeden önce güç kaynağından ayırın.
Ich muss zu Hause bleiben, bis meine Mutter kommt.
- Tercüme
- Annem gelene kadar evde kalmalıyım.
- Açıklama
- zu Hause demek yerine zuhause (evde) diyebilirsin.
Nachdem ich mein Studium abgeschlossen habe, mache ich eine Weltreise.
- Tercüme
- Üniversitemi/eğitimimi bitirdikten sonra dünya turuna çıkacağım.
Sobald meine Mutter kommt, gehe ich Fußball spielen.
- Tercüme
- Annem gelir gelmez futbol oynamaya gideceğim.
Solange ich studiere, habe ich eine Ermäßigung auf das öffentliche Verkehrsmittel.
- Tercüme
- Çalıştığım sürece toplu taşıma için öğrenci indirimim var.
Sooft mein Onkel mich besucht, bekomme ich von ihm ein Geschenk.
- Tercüme
- Amcam beni her ziyaret ettiğinde ondan bir hediye alırım.
Seitdem der Sohn meines Bruders zur Welt gekommen ist, hat er gar keine Zeit.
- Tercüme
- Erkek kardeşimin çocuğu doğduğundan beri hiç vakti yok.
Während ich an meiner Bachelorarbeit arbeite, sind meine Freunde auf Reisen in Asien.
- Tercüme
- Lisans tezi üzerinde çalışırken arkadaşlarım Asya'yı dolaşıyor.